Geloven in Duurzaamheid

Donderdag 16 november vond in de Wageningse bibliotheek de dialoog plaats tussen vertegenwoordigers uit de wetenschap, de lokale kerken en uit de lokale politiek rond het thema ‘Geloven in Duurzaamheid’. Wat bezielt en inspireert mensen om van duurzaamheid een belangrijk onderwerp te maken? Klaas van Egmond, professor Duurzaamheid aan de Universiteit Utrecht, de wethouders Lara de Brito van Wageningen en Leon Meijer van Ede en pastoor Henri ten Have vertelden wat hen drijft.

Als rode draad door de avond liep de in 2015 verschenen encycliek Laudato Si van Paus Franciscus, waarin hij oproept met veel meer respect en eerbied om te gaan met de aarde en de armen en een pleidooi houdt voor een radicale ommekeer. Rick de Vries deed voor zijn studie aan de Radboud Universiteit onderzoek naar de relevantie van deze encycliek voor de Nederlandse politiek, schreef er een boek over en vertelde er in de bblthk over. Eric Wijnakker, journalist van De Gelderlander, modereerde de dialoog. Hij trapte af met het bericht dat op de redactie van de Gelderlander ‘Duurzaamheid’ inmiddels als een ‘leeg begrip’ wordt gezien. “Je mijdt de term in de kop boven een artikel. “ Hij was dan ook blij verrast dat de bibliotheek was volgestroomd met meer dan 100 mensen.

Het Keltisch kruis
keltisch_kruis_4_www_davidrankineart_comProf Klaas van Egmond legde aan de hand van het Keltische kruis uit dat Duurzaamheid inderdaad een complex begrip is. Het Keltisch Kruis en ook Duurzaamheid hebben een verticale as met de ‘materie’ beneden en ‘het geestelijke’ boven, en een horizontale as met ‘de gemeenschap’ links en ‘het individu’ rechts. Duurzaamheid bevindt zich in het centrum van de twee assen. In zijn encycliek Laudato Si stelt Paus Franciscus vast dat de mensheid momenteel gedreven wordt eigen gewin en door banken, en dat de gevolgen een gevaarlijk groeiende kloof zijn tussen mensen onderling en tussen mens en milieu. Professor van Egmond onderschrijft die stelling. Hij legde uit dat de mensheid in de loop van de geschiedenis een aantal keren buiten de buitenste ring van de cirkel is gekomen, met alle ellende van dien. Hij stelt dat – tot aan het einde van de middeleeuwen – , de wereld werd gedomineerd door een buitensporige dominantie van religies. Na deze periode , als reactie – kwam de Verlichting waarin een buitensporige en eenzijdig vertrouwen is ontstaan op onze ratio en het menselijk kunnen. En met de Paus stelt van Egmond dat we nu buiten de cirkel rechtsonder zijn beland, in een tijd waarin we gevangen zitten in een materiële wereld die gericht is op het eigen gewin en door de banken wordt gedomineerd. Klaas van Egmond besluit met de stelling dat de stem van deze zeer moedige Paus niet wordt gehoord door de politiek.

Zorg voor minder bedeelden
Pastoor Henri ten Have vertelt dat hij de encycliek van de Paus geheel onderschrijft en er ook in zijn werk en in zijn privéleven aandacht aan poogt te geven. “We tanken gedachteloos benzine zonder te beseffen dat we daarmee iets in korte tijd opstoken wat onomkeerbaar is en dat in miljoenen jaren is gevormd uit planten en dieren. Aandacht voor de armen is altijd een belangrijk thema geweest in de kerk. De Paus maakt heel goed onderbouwd duidelijk dat onze opdracht om oog te hebben voor de minder bedeelden en de zorg voor schepping direct aan elkaar gekoppeld zijn. “

Tegenwerkende krachten
16november2Rick de Vries, de auteur van het boekje “Laudato Si, Laat de Kamer zich Bekeren, vertelt de zaal heel levendig dat hij zeer uiteenlopende reacties heeft gekregen van Tweede Kamerleden op de vraag hoe zij met de boodschap van Laudato Si omgaan, sommigen negatief en anderen meer positief. Maar, op de vraag wat de Kamerleden met Laudato Si hebben gedaan antwoordt hij gedecideerd ‘Noppes, Niente, Nada”. De wethouders Lara de Brito en Leon Meijer herkennen veel in de analyse die in Laudato Si wordt gemaakt. Zij zijn het ook eens met de stelling van Klaas van Egmond dat de wereld momenteel sterk wordt gedomineerd banken en het eigen gewin. Beiden zien dat de noodzakelijke omslag landelijk en internationaal maar moeilijk gemaakt lijkt te kunnen worden. “Er zijn allerlei krachten die dat tegenwerken en de angst voor het verlies van de gunst van de kiezer is groot.” Op lokaal niveau lukt er meer. De wethouders geven beiden een aantal voorbeelden hoe duurzaamheid in hun eigen gemeente wordt bevorderd. Maar ook daar is wel eens weerstand vanwege de vrees voor hogere kosten, waardoor de stappen die gezet worden soms iets minder groot zijn dan zij zouden wensen.

Vervolg
Na een levendige discussie met de mensen in de zaal werd de avond afgesloten met een algeheel gedeeld gevoel dat het heel inspirerend en vruchtbaar is geweest om op deze manier de werelden van wetenschap, politiek en religie met elkaar in gesprek te brengen. Voor de interkerkelijke werkgroep Kerk en Schepping is de conclusie dat de dialoog voortgezet moet worden. De inleiders delen dat gevoel en enkelen van hen zijn ook bereid daar in mee te denken. De werkgroep heeft de avond geëvalueerd en al wat plannen opgevat voor een vervolg. Daar gaat de groep de komende maanden mee aan de slag.

Iedereen die geïnteresseerd is om deze dialoog samen met de werkgroep verder uit te bouwen kan zich melden bij Henk van Schaik (06-10917257 / henk.vanschaik19447@gmail.com).